Geweld tegen vrouwen* en meisjes is een schending van onze mensenrechten en een kwestie van sociale rechtvaardigheid. Het is een sleutelinstrument van het patriarchale dominatiesysteem en niet slechts een gevolg van ongelijkheid tussen mannen en vrouwen. Met het patriarchale dominatiesysteem bedoelen we een systematische en maatschappelijke voorkeur voor de mannelijke norm, wat zich concreet manifesteert in de structuren van de samenleving (gezin, rechtspraak, werk, taal, macht, enz.). Patriarchale dominantie is onlosmakelijk verbonden met andere vormen van onderdrukking zoals (hetero-/cis-/mono-)seksisme, racisme, klassisme, validisme en ageïsme.

Geweld tegen vrouwen en meisjes kan verschillende vormen aannemen: psychologisch, verbaal, seksueel, fysiek, spiritueel, economisch, sociaal, institutioneel, collectief… Bovendien verschillen de vormen en gevolgen van geweld naargelang de diversiteit van vrouwen en meisjes. Geweld vormt zo een continuüm op twee niveaus. Enerzijds zijn de verschillende vormen van geweld tegen vrouwen en meisjes met elkaar verbonden. Patriarchale dominantie en daarmee samenhangend seksueel geweld doordringen alle domeinen van de samenleving en het leven. Anderzijds zorgt het dominante denksysteem ervoor dat vrouwen bepaalde ervaringen niet als geweld herkennen en dat de grens tussen wat acceptabel en onacceptabel is, vervaagt. De huidige wetgeving en beleidsmaatregelen, met hun fragmentatie, weerspiegelen deze geweldservaringen van vrouwen en meisjes niet en kunnen daarom niet optimaal doeltreffend zijn.

Geweld treft vrouwen en mannen, meisjes en jongens op een ongelijke manier:

• Onder de slachtoffers van geweld zijn vrouwen en meisjes oververtegenwoordigd, vooral als het gaat om herhaaldelijk, geseksualiseerd geweld en geweld gepleegd door bekenden. Als iemand zich op het kruispunt van verschillende onderdrukkingssystemen bevindt, verhoogt dit het risico om met geweld geconfronteerd te worden;
• Onder de daders vormen mannen de overgrote meerderheid, hoewel ook vrouwen daders van geweld kunnen zijn. In de samenleving in het algemeen, en zelfs binnen de feministische beweging, leidt het gebrek aan intersectionele analyse tot discriminatie, uitsluiting en geweld tegen gemarginaliseerde vrouwen;
• Geweld tegen vrouwen en meisjes heeft een ander maatschappelijk effect dan geweld tegen mannen en jongens (ook al hebben ze niet hetzelfde effect op alle vrouwen en meisjes): ze zijn een belangrijke factor in de feminisering van armoede, het versterken van genderstereotypen en de verslechtering van de mentale en fysieke gezondheid van vrouwen en meisjes;
• Geweld tegen vrouwen heeft als functie om bij hen een gevoel van onveiligheid, vermijdingstrategieën en beperking van hun vrijheden te creëren en te versterken. Dit draagt bij aan de ondergeschiktheid van vrouwen in alle domeinen van de samenleving.

Een strijd tegen geweld tegen vrouwen en meisjes die geen rekening houdt met deze punten, zal ineffectief zijn of averechtse effecten hebben.

Met het oog op de uitroeiing van geweld tegen vrouwen en meisjes vragen wij onder andere:

• De (h)erkenning door instellingen en de bevolking van de complexiteit van geweld tegen vrouwen en meisjes;
• Bewustwording, een categorieke stellingname en actieve betrokkenheid van de samenleving bij de preventie en opvolging van geweld tegen vrouwen en meisjes;
• Solidariteit tussen alle vrouwen en meisjes, in al hun diversiteit, in de strijd tegen geweld;
• Het herstellen van de individuele en collectieve handelingsbekwaamheid, het verzet en de strijd tegen geweld van vrouwen en meisjes;
• Het ontwikkelen van strategieën om geweld tegen vrouwen en meisjes te bestrijden, gebaseerd op hun persoonlijke en collectieve ervaringen;
• Verantwoordelijkheid voor de daders van geweld tegen vrouwen en meisjes, via herstel;
• Deconstructie en bestrijding van stereotypen over (geweld tegen) vrouwen en meisjes.

We hechten ook waarde aan inclusiviteit in onze strijd. We zetten ons in om ons platform zo gastvrij en inclusief mogelijk te maken voor alle vrouwen en genderminderheden, in al hun diversiteit. We erkennen dat dit een continu leerproces vergt. Al deze stemmen zijn essentieel en we willen rekening houden met elke unieke ervaring om bij te dragen aan een veiligere en gelijkere wereld voor iedereen.

*De term “vrouwen” verwijst hier naar vrouwen en genderminderheden.