De nieuwe wet over feminicides
Op 29 juni 2023 heeft België een innovatieve wet aangenomen over feminicides, een belangrijke eerste stap naar een meer inclusieve, rechtvaardige en gelijkwaardige samenleving. Deze nieuwe wetgeving markeert een grote vooruitgang in de erkenning en bestrijding van gendergerelateerd geweld, maar het is cruciaal om de collectieve mobilisatie voort te zetten om deze vooruitgang te bewerkstelligen.
De nieuwe wet draait om vier essentiële aspecten: definiëren, meten, beschermen en opleiden.
Het onderscheidt zich inderdaad door zijn conceptuele duidelijkheid. Het preciseert nauwkeurig de verschillende vormen van feminicide:
- Intieme feminicide: opzettelijke dood van een vrouw vanwege haar gender, gepleegd door een (ex)partner of een familielid;
- Niet-intieme feminicide: opzettelijke dood van een vrouw door een derde vanwege haar gender (bijvoorbeeld in een context van seksueel geweld);
- Indirecte feminicide: niet-opzettelijke dood van een vrouw vanwege haar gender of de dood van een vrouw als gevolg van schadelijke praktijken voor vrouwen (zoals gedwongen zelfmoord, of dood als gevolg van gedwongen abortus of vrouwelijke genitale verminking);
- Gendergerelateerde doding: de moord op een persoon vanwege hun gender.
Door de reikwijdte uit te breiden, toont de wet haar betrokkenheid bij de erkenning van alle vormen van gendergerelateerd geweld, inclusief de diverse intersectionele realiteiten. Bijvoorbeeld, door gendergerelateerde dodingen op te nemen, overweegt de wet specifieke situaties, zoals wanneer een transgender man het slachtoffer is van moord. Het erkent dus dat dit ook een context van gendergeweld is.
De wet definieert ook het geweld dat aan feminicides voorafgaat, waaronder vormen zoals fysiek, psychologisch, seksueel, economisch en eergerelateerd geweld, inclusief het concept van dwingende controle. Deze conceptuele precisie bevordert een diepgaand begrip van het fenomeen en zijn context, wat essentieel is in de strijd tegen feminicides.
Het tweede deel van de wet omvat drie maatregelen om gegevens te verzamelen voor het monitoren van feminicides, waaronder een jaarverslag, een tweejaarlijkse studie en een interdisciplinaire commissie. Deze maatregelen zullen het fenomeen grondig meten.
Het derde deel is gebaseerd op concrete maatregelen om slachtoffers te beschermen, waaronder het versterken van hun rechten bij ontvangst op politiebureaus. De wet voorziet in een geschikte ruimte die vertrouwelijkheid waarborgt, politie getraind in gendergerelateerd geweld en risicobeoordelingsinstrumenten. Kinderen die worden blootgesteld aan feminicides zullen ook een versterkte erkenning als slachtoffers krijgen.
Tot slot omvat het vierde deel de verplichte opleiding van professionals op het gebied, zoals rechters en politie. Deze training is zeer belangrijk in de preventie van gendergerelateerd geweld door professionals te helpen de oorzaken van geweld beter te begrijpen, stereotypen te herkennen en risicofactoren te identificeren. Het bevordert ook de samenwerking tussen betrokken instanties en instellingen om een efficiëntere respons op gendergerelateerd geweld en feminicides te waarborgen.
Deze wet maakt deel uit van een bredere beweging om het belang van het definiëren, meten en beschermen tegen feminicides te benadrukken. Het stuurt een duidelijke boodschap uit: gendergerelateerd geweld wordt niet getolereerd, en het koestert de hoop dat institutionele betrokkenheid zal bijdragen aan het versterken van het vertrouwen van overlevenden om geweld te melden, met als doel op de lange termijn een cultuur van preventie te bevorderen. Nu is het van essentieel belang om deze maatregelen snel ten uitvoer te leggen, zodat deze wetgevende vooruitgang concreet wordt en een significante stap betekent naar de uitroeiing van feminicides.